Ankara'da her yol Kızılay'a bağlanır.
Tunalı sokaklarının büyüsüne kapıldığımız yürüyüşümüzün devamında Kızılay'a vardık. Ankara'nın tarihine ve günden güne değişimine şahit olacağınız bir yer Kızılay...
Kızılay'ın günden güne değişimi tarihlerin tanıklığı ile gözler önüne seriliyor. 1925 yılından günümüze kadar her dönemde Ankara denildiğinde akla gelen ilk yerlerden olma özelliğine sahip bir yer...
1925 yılında Sıhhıye'deki bazı bakanlıkların Kızılay'da etki alanı oluşturmasıyla kentin gelişme yönü de belirlenmiştir. Bu dönemde henüz merkez özelliği göstermeyen Kızılay'da yeni yaşam tarzının temsil edildiği en önemli kamusal mekan, bir park olarak düzenlenmiş Havuzbaşı'dır. Havuzbaşı'nın açıldığı büyük meydan 1927 yılında Kurtuluş Meydanı adını almıştır. Meydana bugün ki adını veren Kızılay Genel Merkezi'ne ait bina dönemin ulusal yaklaşımının bir ifadesi olarak kurulmuştur. 1929 yılında inşa edilen yapının ardından Havuzbaşı, Kızılay Parkı; meydan, Kızılay Meydanı; Yenişehir ise Kızılay olarak anılmaya başlamıştır.
1930-1950 yılları arasında bakanlık binalarının birbiri ardına inşa edilmesiyle Kızılay bürokratik ve politik merkez olarak önem kazanmaya başlamıştır. Modern kent yaşamına uygun biçimde gelişen ve Cumhuriyet'in izlerini taşıyan Kızılay Meydanı, Kızılay Parkı, Atatürk Bulvarı ve Güvenpark ile çoğunluğu bürokrat Ankaralılara modern yaşama dair farklı deneyimler sunan sivil kullanımlı merkezi bir meydan haline gelmiştir.
Kızılay'ın buluşma noktası, dinlenme yeri, eve dönüş için gerekli toplu taşıma araçlarına ulaşılabilecek en belirgin yeri kuşkusuz ki Güvenpark'tır. 1930 yılında yayalara, bisikletlilere ayrılmış bir gezinti yolu olarak yapılan Güvenpark, Bulvar'ın kamusal mekan özelliğini güçlendiren en önemli açık alandır. Bu park, bir yandan kent içinde konut dokusu ile devlet yapıları arasında bir geçiş sağlamak, bir yanda da Kızılay Parkı ile birlikte özelleşmiş bir yeşil alan oluşturabilmek düşüncesiyle kurgulanmıştır.
Güvenpark Anıtı (Güven Anıtı – Emniyet Abidesi), Kızılay Meydanı’nda Güvenpark içerisinde bulunan Türk ulusunun polis ve jandarmaya olan güvenini, Atatürk’ün Kurtuluş Savaşı’nda ve İnkılap hareketlerinde beraber bulunduğu arkadaşlarını temsil eden heykellerin ve insan zekasını, çiftçinin tarım çalışmalarını betimleyen rölyeflerin yer aldığı anıttır.
Kızılay süreç içerisinde yaşamın hızlılığının ve merkez olma gücünün de etkisiyle pek çok yeniliğin gözlemlendiği bir yer konumundadır. Her geçen gün yeni proje ve düzenlemelere ev sahipliği yapan Kızılay şu anki görünümünü 1950- 1980 yılları arasında yavaş yavaş almaya başlamıştır. Bu dönemde inşa edilen bakanlıklar, sinemalar, kitabevleri ve banka şubeleriyle bürokratik, kültürel ve finansal bir merkez haline gelen Kızılay, aynı zamanda zemin ve bodrum katları pasaj olarak kullanılan bitişik nizam apartmanlarının inşası ile ticari bir merkez olarak da gelişmeye başlamıştır. 1959 yılında Türkiye'nin ilk gökdeleni Emek İşhanı'nın inşa edilmesiyle meydan tamamlanmış; yapını etkileyici ölçeği hem meydana hem de kente farklı bir imaj kazandırmıştır.
1980'li yılların ardından Ankara'nın gelişimi ile Kızılay'dan farklı sahaların ortaya çıkması Kızılay'ın özellikle orta ve üst sınıf grubundaki insanların uğrak yeri yeri olma özelliğini kaybetmesine neden olmuştur. Bu dönemde sayıları giderek artan kent dışı alışverş merkezlerinin aynı zamanda kültürel işlevler üstlenmesi ve kamu kurumlarının merkez dışında yer seçmeleri nedeniyle Kızılay, kültürel, finansal ve bürokratik merkez olma özelliğini de yitirmeye başlamıştır.
Kızılay'ın kısa tarih yolculuğu günümüz tarih kitaplarında ve belgelerinde yerini almıştır. Buna karşın şimdiki konumunun 1980'li yılların ardından gelişen konumundan pek bir farkı bulunmamaktadır. Tüm bunların yanı sıra bürokrasi özelliğini hala taşımakta ve siyasal etkinliklere ev sahipliği yapmayı sürdürmektedir.
Günümüzde pek çok işhanı, pasaj, dükkan ve kafelere ev sahipliği yapan Kızılay, gün içinde evden işe, işten eve giden insanların telaşlarına, aşıkların, dostların kavuşmalarına, hoş muhabbetlerine, kavgalarına, belki de ayrılıklarına şahitlik ediyor. Biz öğrenciler için de Kızılay, pek çok işimizi kolayca ve hesaplı bir şekilde halletmemize olanak sağlamasının yanı sıra bir masada kahvelerimizin eşlik ettiği sıcak sohbetlerin merkezi haline gelmiş durumda.
Tunalı'da başlayan yürüyüşümüz sırasında yorgunluğumuzu giderdiğimiz ve tarihine tanıklık ettiğimiz Kızılay bütünüyle Ankara'yı yansıtan bir yer...
Bol okumalar, bol gezmeler!
Yaren & Zeynep
